زیبایی و آراستگی را می‌توان بزرگ‌ترین راه برای جذب کردن دانست، یک جمله‌ی خوشنویسی شده بیشتر از آن‌چیزی که فکر می‌کنیم باعث جذب مخاطب می‌شود و تحسین هر بیننده‌ای را بر می‌انگیزد.

در این مقاله کنکاش ما روی همین مساله است، در ادامه قصد داریم تعدادی مفاهیم را بررسی کرده و مستقیماً برویم سراغ آموزش خوشنویسی...


خوشنویسی چیست؟

به مجموعه‌ی زیبا‌نگاری حروف بر اساس اصول و قواعد معین را خوشنویسی می‌گوییم. اگر به گذشته نگاهی بیاندازیم، خوشنویسی را می‌توانیم در کتاب‌های عارفان و شاعران پارسی مثل: مثنوی و معنوی، شاهنامه و رباعیات خیام یا کتاب‌های دینی ببینیم. اکثراً زادگاه خوشنویسی را قسمت خاورمیانه می‌دانند که بعد از مدت‌ها این هنر توسط کتاب‌ها و افراد اهل قلم، به کشورهای دیگر راه یافت و به دلیل زیبایی فراوان آن مورد توجه بسیاری قرار گرفت.

در حال حاظر هر کشوری نوع خوشنویسی مختص به خود را دارد...


انواع سبک خوشنویسی

در این هنر سبک‌های فراوانی از جمله: نسخ، کوفی، نستعلیق و... وجود دارد که در زیر نمونه‌ای از هرکدام می‌بینید.

از بالا سمت راست: ثلث، بالا سمت چپ نستعلیق، زیر آن کوفی و پایین سمت راست نسخ.

ما در این مطلب بیشتر روی خط نستعلیق تمرکز داریم، زیرا هم پیشینه فارسی داشته و هم با زبان ما هم‌آهنگی بیشتری دارد.


ابزار خوشنویسی

مسلماً هر کاری ابزار و لوازم مختص به خود را دارد، در ادامه با تمام ابزارهایی که برای شروع این هنر لازم داریم آشنا خواهیم شد.


قلم 

ما دو نوع قلم داریم، که یکی به «الخطاط» معروف است و دیگری قلم نی، اجرا کردن خط با الخطاط راحتی بیشتری دارد ولی قلم نی سنتی‌تر است به انتخاب خودتان می‌توانید یک نوع را انتخاب کنید.

بهترین و مرغوب‌ترین نوع قلم، «دزفولی» نام دارد که رنگ آن سرخ مایل به قهوه‌ای است و داخل آن متمایل به سفید. یکی از ویژگی‌های قلم نی خوب در این است که؛ پوسیده نباشد، کج نباشد و از قطر مناسبی برخوردار باشد.


مرکب

اگر دوست داشتید با قلم نی کارتان را شروع کنید، نیاز به مرکب و دوات دارید. مرکب نوعی جوهر است که برای خوشنویسی استفاده می‌شود.

بهترین نوع آن مرکبی است که دارای کشش و غلظت کافی بوده و پررنگ باشد. دوات نیز ظرف نگهداری آن است که داخل آن نوعی نخ ابریشمی می‌گذارند تا جوهر زدن به قلم راحت‌تر شود.


زیر مشقی و...

علاوه بر موارد بالا، لازم است زیر مشقی که به تخته شاسی نیز معروف است داشته باشید تا روی آن کاغذ خود را گذاشته و خوشنویسی کنید. بهترین نوع کاغذ همان نوع A4 است. برای بریدن قلم نیز به یک چاقو نیاز دارید.

در صورتی هم که الخطاط خریداری کردید، فقط یک زیر مشقی با کاغذ تهیه کنید...


شروع به کار

اگر دوران مدرسه را یادتان بیآورید، ابتدا معلم نحوه گرفتن قلم را آموزش می‌داد و سپس نقطه‌گذاری و به همین منوال قدم به قدم پیش می‌رفت تا دانش‌آموز کاملاً به مباحث مسلط شود. در ادمه می‌خواهیم تقریباً به همین شکل پیش برویم اما در نظر داشته باشید برای تمرینات هر بخش وقت بیشتری بگذارید چون تمرین یک اصل مهم در یادگیری یک علم است. مطمعناً روزی خواهد رسید که همانند نگارش عادی خوشنویسی می‌کنید و به خود می‌بالید که تمرین‌های‌تان اثر گذار بود...


قدم اول: قلم و زاویه آن

بهترین زاویه برای قلم 60 الی 65 درجه متمایل به سمت راست می‌باشد، به تصویر زیر نگاه کنید:

برای شروع نستعلیق، عادت دادن دست به این زاویه به‌شدت مهم است، برای تمرین، مشابه تصویر بالا سعی کنید در همان زاویه 63 درجه قلم را یک‌بار به کاغذ چسبانده و بلافاصله بردارید. بعد از 50 بار مطمعناً دست‌تان به آن عادت خواهد کرد.


قدم دوم: نقطه گذاری

نقطه در نستعلیق؛ علاوه بر استفاده شدن در حروف، نوعی واحد در اندازه گیری حروف است و باعث تنظیم حروف می‌گردد. شکل کلی نقطه در خوشنویسی مربعی است که روی یکی از زاویه‌هایش خوابیده است. مثل تصویر زیر:

در حقیقت گوشه‌هایش به چهار طرف است. برای کشیدن نقطه؛ ابتدا قلم را با زاویه‌ای که گفتیم، «۶۵ درجه» روی کاغذ قرار می‌دهیم و به سمت راست و پایین می‌کشیم تا جایی که نقطه تشکیل شود. بعد از اینکه تعدادی از این نقطه‌ها بکشید، نحوه اجرای آن دست‌تان می‌آید...


این آموزش قسمتی از دوره 100 صفحه‌ای زیر بود که برای‌تان آماده کردیم. در پکیج زیر، ادامه‌ی آموزشِ خوشنویسی، با جامعیت و ساختار بهتر برای مطالعه قرار گرفته است: