نمایشنامه نویسی هنری جذاب است که به ارائه نقشه‌ای کامل جهت انجام یک نمایش تئاتر یا مجری‌گری و... می‌پردازد.
در این مطلب قصد داریم نحوه نوشتن یک نمایشنامه را بررسی و اصول آن را قدم به قدم آموزش دهیم. علاوه بر این پیشنهادات جذابی نیز خواهید دید، اگر شما قصد دارید این هنر را فرا بگیرید یا خود را در این حرفه توسعه دهید به جای مناسبی آمده‌اید.
نمایشنامه نویسی
قبل از شروعِ آموزش، بهتر است کمی در خصوص نمایشنامه نویسی و اهداف آن صحبت کنیم. این امر موجب می‌شود با مقدمه بهتری مباحث را پیش برده و دیدگاه بازتری در این رابطه بدست آوریم.
در یک تعریف کلی، نمایشنامه نویسی عبارت است از: هنرِ نگارش یک نقشه کامل، جهت اجرای برنامه‌های نمایشی. برنامه‌های نمایشی نیز عبارتند از: تئاتر، مجری گری تلوزیون، سخنرانی، استندآپ و... هر عملی که در آن شخصیت یا شخصیت‌هایی به انجام یک‌سری افعال مشغول شوند.
احتمالاً تا اینجا دانستید این هنر تا چه اندازه گسترده بوده و وجود آن تا چه اندازه مهم است. حال اگر آماده هستید برویم سراغ آموزش نمایشنامه نویسی!
قدم اول: ایده
اولین قدمی که برای شروع نوشتن یک نمایشنامه لازم است برداریم، بدست آوردن ایده است!
ایده به معنای یک موضوع یا اندیشه‌ای برای عملی کردن چیزی‌ست، همان‌طور که شروع فیلمنامه نویسی، داستان نویسی، ترانه نویسی و... نیاز به ایده دارند، شروع نمایشنامه نویسی نیز در ابتدا نیاز به یک ایده خوب جهت نوشتن دارد.
بدست آوردن ایده شاید یکی از دشوارترین اعمال در شروع این پروسه باشد، اما چیزی که می‌تواند به شما کمک کند بهتر به آن برسید؛ این است که یک مرجع خلاقانه شامل تعدادی ایده ناب را تهیه کرده و هر زمان که نیاز به ایده داشتید یک یا چند عدد از آن بیرون بکشید! از این رو می‌توانید از مطلب شگفت‌انگیز زیر دیدن کنید:
قدم دوم: توسعه ایده
حال که ایده خود را به دست آوردید، نوبت به قدم دوم می‌رسد.
توسعه ایده یعنی: شما ایده خود را شکافته و به آن ساختار بهتری ببخشید نهایتاً آن را ترتیب دهی کرده و جهت پروبال دادن در قدم بعدی آن را آماده کنید. این‌کار با استفاده از جدول زیر انجام می‌شود:
| ایده | تعریف کلی ایده اصلی |
| شروع | در ابتدا چه چیزی نمایش داده شود؟ چگونه شروع شود؟ |
| اوج | در اوج چه چیزهایی نمایش داده شوند؟ |
| پایان | نتیجه نمایشنامه چه باشد؟ |
در جدول فوق ما چهار سطر داریم که توسط دو ستون تقسیم بندی شده‌اند، در ادامه قصد داریم به معرفی این سطور بپردازیم:
ایده: این بخش مکانِ توضیحِ ایده شماست که در قدم اول به آن رسیدید.
شروع، اوج، پایان: اگر یک ایده را به سه بخش تقسیم کنیم، به شروع، اوج و پایان داستان خواهیم رسید که هر کدام در خصوص همان بخش راه حلی به شما می‌دهند. برای مثال در شروع نمایش چه اتفاقاتی بیفتد، در اوج چطور؟ و نهایتا پایان نمایش چگونه باشد؟
اما، چرا باید این موارد را لحاظ کنیم؟
مزیت این کار در این است که نمایشنامه شما را از حالت خطی خارج ساخته و آن را حرفه‌ای تر می‌کند. برای مثال: تصور کنید مخاطب با شروع نمایش گرم شود، در اوج احساساتش شکوفا شده و در پایان با یک نتیجه مناسب نمایش را بدرود بگوید! مطابق با چارت زیر:
این امر باعث می‌شود به نمایشنامه شما رتبه خوبی ببخشد و هیچ‌گاه آن را فراموش نکند. در مقابل اما: یک نمایشنامه بدون اوج و نتیجه هرگز نخواهد توانست مخاطب را از نظر روانی ارضا کرده و رضایت او را حفظ کند. شما این‌گونه نباشید و سعی کنید این قاعده را در قدم «توسعه» لحاظ کنید تا نمایشنامه بهتری را از نتیجه بدست آورید.
قدم سوم: نگارش
اصلی‌ترین قدمی که جهت بدست آوردن نمایشنامه می‌بایست برداشته شود، نگارش آن می‌باشد.
نگارش یک نمایشنامه با در دست داشتن جدولی که در قدم دوم آن را تکمیل کردیم به مراتب آسان‌تر خواهد بود و در نتیجه سرعت مان را نیز افزایش می‌دهد.
برای نوشتن نمایشنامه ما دو راه پیش رو داریم: یا آن را به صورت دستی بنویسیم یا با استفاده از نرم‌افزارهای واژه‌پرداز مثل مایکروسافت ورد «Microsoft Word» انجام دهیم. مزیت استفاده از نرم‌افزار؛ در نظم متون، صفحه‌آرایی راحت‌تر و پرینت بهتر است که پیشنهاد ما نیز استفاده از نرم‌افزار است.
پس از انتخاب بستر نگارشی، نوبت به شروع نگارش می‌رسد. لطفاً به چارت زیر توجه نمایید:
نمودار فوق بیان‌گر اسکلت یک صحنه از نمایشنامه است که در بخشی از آن ابتدا به دیزاین صحنه پرداخته شده و سپس در بخش‌های دیگر به حرکات، گفتگوها و تغییرات دیگر که در روند داستان شکل می‌گیرند... شما می‌توانید بر همین اساس با استفاده از «textbox» ها متون خود را نظم داده و برای هر قسمت جایگاه خاصی را در نظر بگیرید.
برای مثال ابتدا دیزاین صحنه را نوشته و سپس به حرکات بپردازید، نهایتاً گفتگوها و جزئیات بیشتری را پیاده کنید، این قاعده‌ی سه مرحله‌ای می‌تواند برای هر برنامه‌ی نمایشی‌ای از تئاتر تا مجری‌گری و سخنرانی‌ها اجرا شود؛ با این حساب عالی می‌شود اگر به نکات قدم چهارم جامه عمل بپوشانید.
همچنین بخوانید: ارسال نمایشنامه برای انتشار در سایت.
قدم چهارم: حرفه‌ای بودن
موارد بسیار مهمی از جمله: پی‌رنگ، انتخاب شخصیت، دیزاین صحنه، گفتگو نویسی، نویسندگی خلاق، اصول نگارشی، ویراستاری و... وجود دارند که برای نگارش حرفه‌ای یک نمایشنامه ضروری هستند. از این رو برای یادگیری بهتر این علم حتماً از دوره تخصصی زیر استفاده کنید تا سطح هنری خود را در این زمینه ارتقا دهید:
در دوره فوق سعی نمودیم مرجع آموزشیِ کاملی جهت نوشتن نمایشنامه تهیه کرده و این علم را با قاعده اصولی به شما عزیزان آموزش دهیم تا در نوشتن نمایشنامه بهترین باشید!
